Care là bệnh lây lan mạnh, tỷ lệ chết cao ở động vật ăn thịt đặc biệt là loài chó, tỷ lệ chết 60 – 90%. Con nào sống sót thì đến giai đoạn cuối thường có triệu chứng thần kinh: co giật mặc dù vẫn ăn khoẻ. Phân bố khắp nơi trên thế giới, gây thiệt hại lớn.
Tóm tắt nội dung
Nguyên nhân gây bệnh Care trên chó là gì?
Care là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus thuộc họ Paramycoviridae gây nên. Đặc trưng bằng sự phát ban của da, viêm niêm mạc đường tiêu hoá, hô hấp, niêm mạc mắt, gây sốt và tổn thương hệ thống thần kinh.
Dịch tễ của bệnh Care
- Động vật cảm thụ: Động vật ăn thịt, đặc biệt là loài chó.
- Mẫn cảm nhất ở giai đoạn con non 3-4 tháng.
- Đường truyền lây: Tiếp xúc trực tiếp giữa con khỏe và con ốm qua dụng cụ chứa mầm bệnh, qua phân, nước tiểu, nước mắt, nước mũi,..hoặc truyền dọc từ mẹ sang con,..
- Các bệnh phẩm chứa virus: máu, lách, tuỷ xương, dịch phế mạc, dịch phúc mạc,…
Cơ chế gây bệnh của Care
Virus xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, tiêu hoá (qua niêm mạc), sau đó theo hệ thống lympho, từ đó theo dịch lympho vào máu đi khắp cơ thể gây nên hiện tượng: đầu tiên là sốt; viêm niêm mạc đường tiêu hoá, mắt, viêm thoái hoá ở gan, thận, não, tuỷ sống và những phần da không có lông.
Cơ thể sinh ra kháng thể tự nhiên chống lại virus sau khi virus xâm nhập; 9-12 ngày thì kháng thể đạt cao nhất, kéo dài 60-70 ngày. Sức đề kháng của cơ thể giảm sút nghiêm trọng, là điều kiện để các vi khuẩn có cơ hội trỗi dậy như: thương hàn, tụ huyết trùng… làm cho quá trình bệnh lý nặng nề thêm.
Bệnh có thể cùng xảy ra với Viêm ruột truyễn nhiễm do parvovirus hay Viêm gan truyền nhiễm.
Triệu chứng bệnh Care
Thời gian nung bệnh từ 2 – 7 ngày (đối với phòng thí nghiệm), trong tự nhiên dài hơn có thể đến 40 ngày.
a. Thể cấp tính:
– Sốt cao, nhiệt độ tăng 1-30C, sau 1-2 ngày nhiệt độ giảm đi, sốt nhẹ kéo dài. Nếu bị viêm phổi thì lại sốt cao.
– Động vật ít hoạt động hơn, run, thỉnh thoảng đứng bật dậy trong sự sợ hãi.
– Phát triển viêm cata cấp tính ở đường hô hấp:
+ Nước mũi chảy ra: lúc đầu loãng, sau đặc dần, có khi như dịch mủ
+ Con vật thở khó, thở ngắn, há mồm thở.
+ Ban đầu ho khan, sau xuất hiện có đờm, dãi, ho kéo dài liên tục, cuối cơn ho xuất hiện cơn co giật
+ Tiếp theo viêm phổi, viêm màng phổi.
– Cùng với những biểu hiện trên là: viêm kết mạc, viêm giác mạc, loét giác mạc, buồng trước nhãn cầu có dử mắt.
– Tổn thương các cơ quan ở đường tiêu hoá:
+ Giảm tính ngon miệng: mới đầu ăn ít, dần dần bỏ ăn.
+ Viêm họng nặng, viêm hạch amidan, viêm cata cấp tính đường dạ dàyruột.
+ Nôn nhiều, nôn ra dịch màu vàng.
+ Về sau tiêu chảy, xuất hiện hợp dịch giữa phân và máu.
b. Thể á cấp tính:
– Sau thời gian sốt cao 2 – 3 ngày chuyển sốt vừa phải, gương mũi khô.
– Con vật trầm uất, ủ rũ, nặng nề, sợ ánh sáng.
– Tính ngon miệng giảm.
– Chảy nước mũi: thanh dịch → khô → nút lấy mũi.
– Hắt hơi, khịt mũi, ngoáy mũi bằng bàn chân.
– Nhịp thở nhanh hơn, khó khăn.
– Nghe phổi âm ran ướt.
– Gõ vùng phổi có âm đục.
– Mạch nhanh, loạn nhịp, mạch mờ nhạt.
– Mắt:
+ Lúc đầu chảy nước dạng thanh dịch, sau khô dần bịt mặt lại.
+ Kết mạc đỏ, sưng lên
+ Viêm giác mạc, loét giác mạc
– Dạ dày, ruột: Lúc đầu táo bón, sau phân nát dần, cuối cùng ỉa chảy, xen kẽ phân lỏng lẫn máu, nôn nhiều.
– Xuất hiện các nốt ban đỏ ở da (những nơi không có lông) bằng hạt đậu, đồng xu ở mặt trong hay ngoài của đùi, vành tai, bụng dưới, xung quanh miệng, mũi, bề mặt ướt, sáng. Bên trong chứa dịch và mủ.
– Những chỗ cong của khớp (4 chân), vùng đệm của gan bàn chân, xung quanh lỗ mũi: sừng hoá, dày lên.
c. Thể thần kinh:
– Những con mắc bệnh cấp tính nhưng không chết sẽ để lại di chứng thần kinh, con vật xuất hiện các đợt kích thích ngắn, hoảng loạn, sợ hãi, lồng lộn, giãy đạp nhiều.
– Xuất hiện hiện tượng co giật, rung cơ, cơ trên mặt co giật làm biến đổi nét mặt của con vật, co giật còn xuất hiện ở thành bụng, 4 chân.
– Thường xuất hiện những cơn động kinh định kỳ, có thể dẫn đến liệt nhẹ hay liệt (thường ở 2 chân sau).
– Liệt cơ vòng bàng quang, trực tràng, bài tiết phân, nước tiểu tuỳ tiện.
– Liệt thần kinh mặt
Chẩn đoán bệnh Care trên chó
Căn cứ vào biểu hiện, triệu chứng lâm sàng, dịch tễ học
Sử dụng kit chẩn đoán
Điều trị bệnh Care trên chó
– Chống nôn: Atropin sulfat 0,1%, 1ml/10kgP, tiêm nhiều lần: 6h/lần tiêm.
– Chất điện giải: cho uống glucoza + chất điện giải, nếu nôn nhiều không cho uống điện giải nhưng vẫn cho uống glucoza.
– Truyền dịch: Glucoza 5%, NaCl 0,9%, Ringer lactate
Tốc độ truyền chậm, con yếu: 60 – 80 giọt/phút.
– Dùng kháng sinh: gentamycin, kanamycin, oflocacin, enroflocacin,…
– Hạ sốt: paracetamol, anagil.
– Vitamin: K, C, nhóm B.
– Trợ tim: cafein, camphora, adrenalin.
– Hộ lý: giữ ấm cho con vật
Phòng bệnh Care trên chó sao cho hiệu quả?
- Cần chú ý các bước chăm sóc, vệ sinh, nuôi dưỡng
- Tiêm phòng bằng vaccine: L iều 1ml/ 1 chó. Lần 1 chó từ 6 tuần tuổi trở lên. Mũi tiêm thứ 2,3 cách mũi tiêm trước 3 tuần. Hàng năm tiêm nhắc lại
– Có thể sử dụng Biocan PUPPY: Vaccine phòng 2 bệnh trên chó Care và Parvo.
– Hoặc Vaccine 5 bệnh Biocan DHPPI phòng bệnh Care (sài sốt), Parvo virus, viêm gan truyền nhiễm, phó cúm.
Tham khảo thêm:
Một số bệnh nên tiêm vaccine sớm trên chó
Quy trình tiêm chủng cho thú cưng